بسم الله‌ الرحمن الرحیم
نور مبین 97 ـ درس چهارم

شرک آفت عمل صالح ـ بخش اول: ریا
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى كَالَّذي يُنْفِقُ مالَهُ رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوانٍ عَلَيْهِ تُرابٌ فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْداً لا يَقْدِرُونَ عَلى شَيْ ءٍ مِمَّا كَسَبُوا وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرينَ ـ اى كسانى كه ايمان آورده ايد! بخشش‌هاى خود را با منت و آزار، باطل نسازيد! همانند كسى كه مال خود را براى نشان دادن به مردم، انفاق مى كند؛ و به خدا و روز رستاخيز، ايمان نمى آورد؛ (كار او) همچون قطعه سنگى است كه بر آن، (قشر نازكى از) خاك باشد؛ (و بذرهايى در آن افشانده شود؛) و رگبار باران به آن برسد، (و همه خاكها و بذرها را بشويد،) و آن را صاف (و خالى از خاك و بذر) رها كند. آن‌ها از كارى كه انجام داده اند، چيزى به دست نمى آورند؛ و خداوند، جمعيت كافران را هدايت نمى كند. (بقره/264)

انس با قرآن ـ این قسمت: تحدي قرآن (تحدى، يعنى دعوت مخالفان به معارضه و مقابله)
پيامبران مى‌بايست همراه معجزات خود باشند و براى اثبات اعجاز آن‌ها مخالفان را دعوت به مقابله به مثل كنند، ولى قرآن مخالفان را به مبارزه مى‌خواند، محكوم مى‌سازد، و از ميدان مبارزه، پيروز، بيرون مى‌آيد و از همان اوّلى كه نازل شده، مبارزه طلبی نموده است.
1ـ «قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى‌ أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهيراً ـ اگر جن و انس اجتماع كنند و همدست و همفكر شوند و همه‌ي آن‌ها بخواهند مُنتهاى نيروى خودشان را به‌كار ببرند كه مثل اين قرآن را به وجود بياورند، نمى‌توانند به وجود بياورند.»(اسراء/88)
2ـ « أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَياتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ـ مى‌گويند اين آيات را به خدا افترا بسته (و ساختگى است) بگو اگر راست مى‌گوييد شما هم ده سوره ساختگى همانند آن بياوريد، و غير از خدا هر كسى را مى‌توانيد به كمك خود دعوت كنيد». (هود/13و14)
3ـ «وَ إِن كُنتُمْ فىِ رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلىَ‌ عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَ ادْعُواْ شُهَدَاءَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ـ و اگر در‌باره‌ي آن‌چه بر بنده خود [پيامبر] نازل كرده‌ايم شك و ترديد داريد، (دست كم) يك سوره همانند آن بياوريد و گواهان خود را ـ غير خدا ـ براى اين كار، فرا خوانيد اگر راست مى‌گوييد!». (بقره/23) سوره یونس آیه 38 هم شبیه این آیه است.

واژگان:
تُبْطِلُوا (بطل) ـ لا تُبْطِلُوا: باطل نسازید
صَفْوانٍ: (صفو) سنگ صاف
أَصابَهُ (صوب) ـ فَأَصابَهُ: پس رسید به آن
وابِلٌ: (وبل) باران تند
رِئاءَ: (رأى ـ كه حرف دوّم آن همزه و حرف سوّم آن ى است) رِئاءَ النَّاسِ: نمایاندن به مردم

ریا (شرک خفی)
در درس قبل بر اساس آیه 110 سوره کهف گفته شد که برای رسیدن به لقاء پروردگار باید از شرک دوری نمود و اعمال صالح خالصانه انجام داد.
بر اساس این آیه کسی که ریا را در عمل وارد می‌کند فاقد ایمان است (مشرک) و حتی امکان کفر وی وجود دارد زیرا در انتهای آیه فرمود خداوند کافران را هدایت نمی‌کند.
تشبيه عمل رياكارانه به قطعه سنگى كه قشر نازكى از خاك روى آن را پوشانيده است بسيار گويا است زيرا افراد رياكار باطن خشن و بى‌‌ثمر خود را با چهره اى از خير‌خواهى و نيكوكارى مى پوشانند و اعمالى كه هيچ‌گونه ريشه ثابتى در وجود آن‌ها ندارد انجام مى دهند اما حوادث زندگى به زودى پرده را كنار مى زند و باطن آن‌ها را آشكار مى سازد.

احادیث ریا
1ـ هر کس ریا کند شرک ورزیده: رسول اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود: «هر كس نماز بخواند و رياء كند شرك كرده و هر كه روزه بگيرد و رياء كند شرك ورزيده و هر كه صدقه دهد و رياء كند شرك ورزيده آن گاه آيه 110 سوره کهف را خواندند».
2ـ واگذاری عمل به شریک: رسول خدا صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود: «پروردگار شما مى فرمايد: من بهترين شريكم، پس هر كس در عمل خودش احدى از خلق مرا شريك من قرار دهد من همه عمل او را به شريكم واگذار مى كنم تا همه اش مال او باشد و هيچ عملى را از بنده ام قبول نمى كنم مگر آن‌چه را كه خالص براى من بياورد، آن گاه آيه 110 سوره کهف را خواندند».
3ـ دخالت بندگان: امام باقر(ع) فرمودند: «اگر بنده اى عملى كند كه با آن رحمت خدا و خانه آخرت را طلب كند آن‌گاه رضاى احدى از مردم را هم در آن دخالت دهد مشرك است».
توجه: مراد از شرك در این‌جا شرك خفى است كه با اصل ايمان منافات ندارد بلكه با كمال آن منافى است هم چنان كه خداى تعالى فرموده: «وَ ما يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَ هُمْ مُشْرِكُونَ ـ ايمان به خدا نمى آورند مگر آن‌كه بيشترشان مشركند». (يوسف/106) یعنی ایمان دارد ولی کامل نیست، اما اعمال صالحش نیز پذیرفته نمی‌شود تا خالص گردد.
4ـ عملی در سجین: پيغمبر اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود: «فرشته عمل بنده اى را بالا مي‌برد و از آن مسرور است، ولى چون آن عمل را كه به‌صورت حسنات است بالا برد، خداى عز و جل فرمايد: آن اعمال را در سجين (ديوان اعمال گنهكاران) گذاريد، زيرا آن بنده اين اعمال را براى من بجا نياورده».
5ـ عدم استجابت دعا: رسول خدا صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود: «زمانى براى مردم پيش آيد كه براى طمع دنيا باطن‌شان پليد و ظاهرشان زيبا باشد، و از ظاهر خويش ثواب خدا را مقصود نداشته باشند، دين‌شان ريا باشد و ترس از خدا به آن‌ها آميخته نشده باشد: خدا آن‌ها را مجازاتى همگانى كند، سپس مانند كسى كه غرق مى شود، دعا كنند و خدا مستجاب نكند».
6ـ سه نشانه ریا کار: اميرالمؤمنين علی علیه‌السلام فرمود: «ريا كار سه نشانه دارد اول: چون مردم را بيند (در عبادت) به نشاط آيد، دوم: و هر گاه تنها باشد كسل شود، سوم: و دوست دارد كه در هر كارى او را بستايند».

نگهداری عمل سخت است
از جمله «انفاق‌هاى خود را با منت و آزار باطل نكنيد» استفاده مى شود كه پاره اى از کارها ممكن است نتايج اعمال صالح را از بين ببرد. یعنی عمل در ابتدا خالص بوده ولی بعد با منت، آزار یا ریا (سمعه ـ به گوش رساندن) آلوده و باطل شده است.
1ـ امام باقر علیه‌السلام فرمود: «براى مردى نگهدارى عمل از خود عمل سخت تر است، راوى عرض كرد: نگهدارى عمل چيست؟ فرمود: مردى براى خداى يگانه بى شريك بخششى مي‌كند و خرجى مي‌نمايد، برايش عمل نهانى نوشته مى شود (كه پذيرفته خداست و ثواب دارد) سپس كارش را به زبان مى آورد و برايش عمل آشكار مي‌نويسند (كه ثوابش كمتر است) باز هم به زبان مى آورد، تا آن را محو كرده، برايش ريا مى نويسند (كه علاوه بر آن‌كه ثواب ندارد مستحق عقاب است)».
2ـ شخصى به امام جواد علیه‌السلام عرض کرد: «من ده تا خانواده فقير را كمك مى كنم به همین دلیل خوشحالم». امام فرمود ولى آن‌را خراب كردى. «الان شما دارى من را اذيت مى كنى». گفت: «نه آقا چه اذيتى». فرمود: «شما الان گفتى من از شيعيان خالص هستم در صورتى كه شيعيان خالص سلمان و ابوذر و مقداد بودند تو با اين دروغى كه مى گویى من را ناراحت کردی و اجر آن ده خانواده‌ى فقيرى كه به آن‌ها كمك مى كردى هم از بين رفت چون قرآن نمى فرمايد اذيت بر آن فقيرى كه به او كمك كردى مى فرمايد اذيت بر هر كس».

آن‌چه ریا نیست
زراره گويد: از امام باقر عليه‌السّلام پرسيدم راجع به مردى كه كار خيرى مي‌كند و شخصى او را مى بيند و او خوشش مى آيد، فرمود: «عيب ندارد، هر كس دوست دارد خوبيش ميان مردم نمايان شود به شرط آن‌كه عمل را به آن قصد انجام ندهد».

تنبه علمى براى رفع ريا
حضرت امام خمینی رحمت‌الله علیه در کتاب اربعین حدیث فرموده‌اند:
پس اى عزيز، براى يك خيال باطل، يك محبوبيت جزیى بندگان ضعيف، يك توجه قلبى مردم بيچاره، خود را مورد سخط و غضب الهى قرار مده، و مفروش آن محبت‌هاى الهى، آن كرامت‌هاى غير متناهى، آن الطاف و مراحم ربوبيت را به يك محبوبيت پيش خلق كه مورد هيچ اثرى نيست و از او هيچ ثمرى نبرى جز ندامت و حسرت.
تمام قلوب بندگان در تحت تصرف خدا است و كس ديگری را در قلوب بندگان بدون اذن او تصرفى نيست و نخواهد بود پس ريا اگر براى جلب قلب‌های بندگان و منزلت و قدر در قلوب پيدا كردن و شهرت یافتن به خوبى يافتن است، اين از تصرف ما به كلى خارج و در تحت تصرف خداوند است. بلكه ممكن است بر عكس نتيجه دهد. ديديم و شنيديم که اشخاص ریا کار آخر كار رسوا شدند و آن‌چه مى خواستند نتيجه بگيرند به عكس اتفاق افتاد. چنانچه امام صادق علیه‌السلام فرموده‌اند:
«هرگز نباشد بنده اى كه در نهان كار خيرى كند و روزگار بگذرد، جز آن‌كه خدا برايش خيرى ظاهر سازد، و هرگز بنده اى نباشد كه در نهان شرّى كند و روزگار بگذرد، جز آن‌كه خدا برايش شرّى آشكار كند».
پس اى عزيز، تو كار را براى خدا بكن، خداوند علاوه بر كرامت‌هاى اخروى تو را محبوب دل‌ها مى نمايد، ولى اگر بتوانى با مجاهده قلب خود را از اين حبّ هم به كلى پاک نما تا عمل از اين جهت هم خالص شده و روح بى آلايش و كدورت نفس برطرف گردد.
بدان كه تو را خداى تعالى براى خود آفريده، و قلب تو را منزلگاه خود قرار داده. تو و قلب تو يكى از نواميس الهيه هستيد، حق تعالى غيور است نسبت به ناموس خود. تو در ملكوت خود در حضور حضرات ملائكه و انبياء عظام پرده ناموس الهى را پاره مى كنى و شرك مى ورزى در باطن، بترس از آن‌كه حق تعالى علاوه بر آنكه ناموس ملكوت تو را پاره كند و تو را پيش انبياء عظام و ملائكه مقربين مفتضح و رسوا كند، در همين عالم تو را مفتضح كند و مبتلا كند به فضيحتى كه جبران‌پذير نباشد. حق تعالى «ستّار» است، ولى «غيور» هم هست، «ارحم الراحمين» است، ولى «اشدّ المعاقبين» هم هست.

کیفیت یا کمیت؟ مسئله این است

دریافت فایل بروشور درس چهارم PDF

	دریافت فایل  word درس چهارم
	مطالب تکمیلی درس چهارم word
	مطالب تکمیلی درس چهارم pdf
	صفحه نگار(پاورپوینت) درس چهارم
	مطالب تکمیلی درس چهارم ـ  بخش انس با قرآن ـ تحدی
	حدیث ریا در اربعین حدیث امام خمینی ـ  پیوست درس سوم-چهارم word
	حدیث ریا در اربعین حدیث امام خمینی ـ  پیوست درس سوم-چهارم pdf
	داستان هایی درباره ریا
	آیا فرقان الحق قرآنی جدید است
	کوشش نافرجام در تحریف قرآن
	نقد فرقان الحق
	متن کتاب فرقان الحق

فایل های صوتی و تصویری درس چهارم-آیه 264 سوره بقره
	تفسیر کوتاه آیه 264 بقره
	قرائت آیه 264 بقره
	ترتیل آیه 264 بقره
	قرائت 264 بقره ـ مصطفی اسماعیل
	قرائت 264 بقره ـ طبلاوی
	قرائت سوره عصر شهات انور

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: